۱۶۵ سال با هنر عکاسی/اولین زن روتوش کار عکس را بشناسید
تاریخ انتشار: ۲۸ مرداد ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۴۴۳۸۱۶۷
شیراز- تاریخ عکاسی به واسطه پشتکار میرزاحسن عکاسباشی و خاندان چهره نگار شیرازی در شهر ادب و هنر به ۱۶۵ سال می رسد.
خبرگزاری مهر - گروه استانها: تاریخ شهر ادب و هنر را همچنان که شاعرانی مانند حافظ، سعدی و خواجوی کرمانی و اماکن تاریخی نظیر تخت جمشید و آرامگاه کورش جهانی ساخته اند باید به خاطر داشت به لطف حضور عکاسانی نظیر میرزاحسن عکاسباشی، بانو عزیزه جهان، بهرام چهره نگار، منوچهر چهره نگار و آنانی که میان دهه های مختلف با هنر عکاسی جاودانه ساختند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
در این میان، عکاسخانه هایی این شهر فارغ از آنان که مانند فردوسی، مانی، خانه تاریخی چهره نگار فراموش شده اند، نام هایی مانند آقا رضا با «فتوزایس»، احمد نجابت با «فتو یلدا»، منصور صانع با «فتو راحله»، جلیل کوه فریان با «فتو افشین» و... نامی و اعتباری به سنت عکاسی استودیویی بخشیدند و امروز با وجود دسترسی آسان به فناوری دیجیتال دیگرعکاسی به شیوه سنتی جای خود را به استودیوهای مجلل و به قول امروزی ها لاکچری داده و در این بین نسلی هم با طراحی آتلیه هایی به شکل و شیوه سنتی در بناهای تاریخی و جاذبه های گردشگری تلفیقی از هنر گذشته و عکاسی مدرن را ساز و کار بخشیده اند.
عکاسی متاخر شیراز تاریخ پر و پیمانی دارد/شیراز خاستگاه عزیزه جهان اولین بانوی عکاس جنوب کشور
این در حالیست که عکاسی متاخر این شهر هم تاریخ پر و پیمانی دارد و به نام هایی شناخته می شود که از جمله می توان به شکراله آقایی، سهراب کرمی، علی محمد رضوی فرد، خلیل دلگشایی، حسین کشتکار، عزیز عاملی، جلیل کوثریان ، کاظم مفاضی، منوچهر سازگارنژاد، مرتضی نعمتی و... اشاره کرد.
از سویی عکاسی هنری شیراز به واسطه نام هایی هم شناخته شده است و اکنون که روز جهانی عکاسی است نقطه نظرات این هنرمندان پیرامون تفاوت عکاسی ایران و جهان شاید راهی را بگشاید تا هنر عکاسی شهر شعر و ادب روزگار درخشان گذشته را یادآوری کند.
یکی از بانوانی که عکاسی را با فیلمسازی و گرافیک عجین کرده و در این رشته هنری گام های ارزنده ای برداشته مهگان فرهنگ است که بارها در خصوص پایش و پاسداشت میراث عکاسی شیراز تلاش کرده و در مقاله هایی پیرامون شخصیت نخستین بانوی عکاس شیرازی یعنی «عزیزه جهان» تاریخ عکاسی این شهر را یادآوری کرده می گوید: بانو عزیزه جهان دختر میرزا حسن عکاسباشی، عکاسی را در مکتب پدر آموزش یافت و به همراه بدر السماء (دختر عمو) به طور جدی به این مهم پرداختند. به گونه ایی که دست به تاسیس عکاسخانه بانوان زد و از زنان علاقمند عکاسی می کرد ضمن اینکه این کار را در اندرونی نیز انجام می داد.
این مدرس گرافیک و عکاسی ادامه می دهد: عزیزه جهان با توجه به علاقه شخصی خودش و تشویق های میرزا حسن مبنی بر عکاسی از زنانی که به دلایل شرعی نزد عکاسان مرد نمی روند و از همه مهم تر ثبت تصاویری از خانواده، از سن ۱۰ یا ۱۱ سالگی به عکاسی پرداخت. آنچه مهم است این است که؛ بانو عزیزه جهان را می توان در زمره آخرین عکاسان زن قاجار نیز محسوب نمود.
این در حالیست که بانو عزیزه جهان در جایی می گوید که در زمان گرفتن اولین عکس یازده ساله بودم و قد من به دوربین نمی رسید به همین جهت مجبور بودم خودم را با چهارپایه به پشت دوربین برسانم و پس از عکاسی هم برای اینکه نامحرم آنها را نبیند آنها را چاپ و رتوش کنم که از عمویم میرزا محمد رحیم آموخته بودم، در واقع ایشان را می توان اولین زن روتوش کار عکس معرفی کرد.
فرهنگ با این توضیح که بانو عزیزه جهان درعکاسخانه بانوان فعالیت داشت تا هنگام کشف حجاب که دیگر ضرورت وجود عکاسخانه زنانه حس نمی شد؛ دیگر چشم ایشان به دلیل کار رتوش ضعیف شد و به عکاسی نپرداخت اما علاقه مندان به عکاسی را هدایت می کرد و پس از آن شروع به حفظ و نگهداری آثار پدر و جمع آوری میراث خانوادگی میرزا حسن کرد.
او در عین حال می گوید: از آنچه از اسناد مکتوب بدست می آمده پس از فاطمه سلطان و عذراخانم دیگر به نام عکاس زنی برخورد نمی کنیم تا دختران میرزاحسن عکاسباشی؛ ایشان را می توان چهارمین زن عکاس قاجار و اولین زن عکاس جنوب کشور معرفی نمود.
امیر سبوکی که عکاسی را در راستای تلاش های خود به واسطه پیشینه گردشگری خویش با اقتصاد همساز کرده و در پرتو دانش و علم این صنعت-هنر نمایشگاه ها و جشنواره های متعددی را تجربه کرده پیرامون تاریخ عکاسی شیراز و نسبت آن با پتانسیل های گردشگری این شهر می گوید: خوشبختانه هنر عکاسی به علت سفر پادشاهان قاجار به فرنگ یکی از زودترین هنرهایی بود که همزمان با اروپا وارد ایران شد و می توان آنرا نقطه عطفی در هنر عکاسی دانست.
وی با بیان اینکه شیراز پس از تهران به علت ارتباطی که دربار قاجار با کشورهای اروپایی داشته به عنوان نخستین شهر ایران شاهد رواج فن عکاسی می شود سپس تبریز است که به خاطر نزدیکی و ارتباطات این شهر به اروپا نقش مهمی را در این بین بازی می کند.
نخستین عکسهای شیراز در بمبئی چاپ شد/گردشگران از روی عکس مقصد خود را انتخاب می کنند
سبوکی با این تاریخچه که ۳ نمونه از عکس های نخستین در بمبئی هند توسط لطفعلی خان، جعفرخان و حاجی مشیرالملک گرفته شده افزود: تاریخ این عکسها به ۱۲۸۵ و ۱۲۸۷ هجری قمری برمی گردد که نشان گر قدمت عکاسی شیراز است.
رئیس انجمن راهنمایان گردشگری فارس گفت: بی شک یکی از مهمترین افرادی که در حوزه عکاسی شیراز پس از نامبردگان گام برداشته میرزاحسن فرزند کربلایی علی است که از نجیبزادگان و بزرگزادگان کازرون بودند که پای به شیراز گذاشته و از عکاسان معروف این شهر می شوند که بسیاری از رویدادهای خوب عکاسی شیراز از آنان باقی مانده است.
وی به نکته ای اشاره کرد و افزود: میرزاحسن به خود لقب عکاسباشی شیرازی می دهد و بسیاری از عکس های تاریخی و منحصربه فردی که به جا مانده از اوست که شامل آثاری از شهر شیراز، ایران و عتبات عالیات می شود.
سبوکی نقطه عطف عکاسی شیراز را فعالیت ۲۰ ساله میرزاحسن عکاسباشی دانست و گفت: او به واسطه خوشنویسی و کتابت که یکی از هنرهایش به شمار می رود برندی را با ساخت مُهری و نشانه نوشته ای برای خود رقم می زند.
دبیر علمی چهارمین جشنواره بین المللی عکس «شیراز امروز» که مجموعه عکس های نفیسی از جاذبه های توریستی شیراز و نقاطی از دنیا را ثبت و منتشر کرده دیگر عکاس مطرح این شهر را فرصت الدوله شیرازی اعلام کرد و افزود: او نیز همچون میرزاحسن که تالیفاتی داشته نویسنده بزرگی بود که تاریخدانان و باستان شناسان فرصت الدوله را به کتاب تاریخ فارس می شناسند اما نکته مهم پیرامون او اینکه عکاسی کتابهای تاریخی خویش را خود انجام می داده و به عنوان یکی از تاثیرگذاران عکاسی شیراز به شمار می رود.
وی در ادامه از میرزا محمد، فتح الله چهره نگار شیرازی، میرزا حبیب الله چهره نگار و دیگر اعضای خادان چهره نگار نام برد و افزود: اینان تلاش و پشتکار بسیاری در ثبت تاریخ فارس و ایران به واسطه هنر عکاسی به خرج دادند.
این هنرمند شیرازی درخصوص نسبت هنر عکاسی و گردشگری به خبرنگار مهر گفت: عکاسی یکی از بهترین ابزارهایی است که در زمینه گردشگری تاثیرگذار است؛ امروزه بسیاری از گردشگران از روی یک عکس از جاذبه گردشگری مقصد خود را انتخاب می کنند، موضوعی که متاسفانه نزد مسئولان و متولیان فرهنگی مورد اغفال قرار گرفته و مقررات دست و پاگیر بسیار سختی را برای عکاسی از آثار تاریخی کشور در نظر گرفته اند.
رئیس انجمن راهنمایان گردشگری فارس با بیان اینکه امروزه عکاسی با دوربین های حرفه ای در تمام اماکن تاریخی تحت پوشش سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ممنوع محسوب می شود و گرفتن مجوزعکاسی مسیری سخت را پیش پای عکاسان گذاشته است.
سبوکی نامه نگاری های متعدد برای اخذ مجوز را در این مسیر مورد اشاره قرار داد و پرسید: آیا زمانی که می توانیم از چنین فرصتی هنگام حضور گردشگران داخلی و خارجی و معرفی آنان در فضاهای مجازی داشته باشیم به چه علت چنین قوانین دست و پا بسته ای وجود دارد که نمی توانیم جاذبه های گردشگری را به راحتی به گردشگران معرفی کنیم؟
وی به عکاسی از موزه های معتبر و معروف دنیا اشاره کرد و افزود: موزه هایی مانند متروپولیتن لندن، لوور پاریس، هرمیتاژ مسکو عکاسی آزاد است اما در بسیاری از موزه های ما ممنوع شده که علت مشخصی هم ندارد.
سبوکی دیگر رویکرد تازه عکاسی کنونی را استفاده از ابزارهایی دانست که خوشبختانه به آسانی در اختیار همگان قرار دارد؛ او دوربین های تلفن همراه را یکی از ساده ترین ابزارهای عکاسی عنوان کرد که در جهت اشاعه هنر عکاسی هستند و همگان از آن بهره مند هستند.
از این رو رئیس انجمن راهنمایان گردشگری فارس عنوان کرد: می توان به واسطه این ابزار ساده جاذبه های طبیعی، تاریخی و گردشگری را در فضاهای مجازی به جهانیان نشان دهیم و آنان را ترغیب و تشویق به سفر به کشورمان کنیم.
به گزارش خبرنگار مهر، با وجود عکاسخانه های تاریخی شیراز که برخی هنوز پس از دهه ها حفظ شده اند، نبود یک موزه عکاسی به طور مستقل که حاوی ابزار، شیشه ها، نگاتیوها، اسلایدها، دوربین ها، عکسها و تجهیزات رتوش افرادی نظیر فرزاد شبان سروستانی که گنجینه ای با قدمت بیش از ۸۰ سال تاریخ عکاسی و سینمای فارس را در اختیار دارد، آنچه از عکاسخانه مانی در خیابان آیت الله طالقانی نزد خاندان اصلاحی برجای مانده، ساختمان عکاسخانه فردوسی که اکنون در شرف تبدیل به سفره خانه سنتی است می طلبد نهادهایی مانند شهرداری شیراز، سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس به این مهم همت گذارند.
منبع: مهر
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۴۴۳۸۱۶۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
دموکراسی بدون روتوش/ پلیس آمریکا زیر تیغ عدالت دانشجویی
گروه سیاست خبرگزاری علم و فناوری آنا- کمی کشدار است! سکوت معنادار مقامات آمریکایی در برابر مطالبه دانشجویانی که به تداوم جنگ علیه غیرنظامیان غزه اعتراض دارند، کمی کشدار است.
اگر هم سکوت نکنند، در پاسخ به این سؤال که «چرا به ایران برچسب سرکوبگری میزنید، اما اظهارات «بنیامین نتانیاهو» نخستوزیر اسرائیل مبنی بر لزوم سرکوب دانشجویان آمریکایی را محکوم نمیکنید» سفسطه میبافند و میگویند: این با آن فرق دارد.
با همین استدلالهای غلط است که از پذیرفتن اتهام «استاندارد دوگانه» هم طفره میروند و مثل «آنتونی بلینکن» که سکان دستگاه دیپلماسی ایالات متحده را به دست دارد، پشت پلاکارد «اینجا، آمریکا، مهد دموکراسی قایم میشوند» و میگویند: «این یکی از ویژگیهای بارز دموکراسی است که شهروندان میتوانند دیدگاهها، نگرانیها و خشم خود را در هر زمانی که بخواهند ابراز کنند و به باور من این تجلی قدرت کشور و قدرت دموکراسی آمریکایی است».
ببخشید آقای بلینکن، ما اشتباه برداشت کردهایم یا شما بهطور ضمنی گفتید که «بازداشت حدود ۵۵۰ دانشجوی آمریکایی عضو جنبش همبستگی با غزه مصداق دموکراسی است»؟
خدا را شکر قصد براندازی و هنجارشکنی هم که نداشتهاند و در چارچوب «حق آزادی بیان» که برچسب «Made in the US» خورده است، به عملکرد یک عامل خارجیِ تا بن دندان مسلح در برابر مردمی اعتراض میکنند که با دست خالی و شکم گرسنه، مرگ را به انتظار نشستهاند.
راستی اگر به ادعای خودتان، اعتراض دهها دانشگاه و کالج دانشجویی «تجلی دموکراسی آمریکایی» است، چرا با گارد ویژه به استقبالشان رفتهاید؟ نکند این تصاویر و فیلمهایی که در شبکههای اجتماعی وایرال میشود و مأموران مجهز به کلاهخود، چماق و سپر را نشان میدهد که در حال کتک زدن دانشجویان غیرمسلح و بیدفاع هستند، متعلق به جایی غیر از آمریکا است؟
شرمنده، لباس مأموران و بافت دانشگاه و دانشجوها اصلاً با حال و هوای خاورمیانه همخوانی ندارد، وگرنه برای اینکه چهره دموکراسیتان خدشهدار نشود، حتماً گردن میگرفتیم یا نه، شما که شوخطبعی آمریکایی دارید، خودتان به ما نسبت میدادید و به رسانهها هم میسپردید که پیازداغش را زیاد کنند.
میدانم یکه خوردهاید و از جنگ ویتنام به این سو (اصلاح میکنم باتلاق جنگ ویتنام) با چنین موج گستردهای از اعتراضات دانشجویی مواجه نبودهاید. انگار تاریخ دوباره تکرار شده و باز هم سیاستمداران آمریکایی در سمت اشتباه آن ایستادهاند. ۵۰ سال بعدازآن شکست مفتضحانه، تکرار اشتباه مشابه از سوی آنها که خود را کهنه سیاستمدار مینامند، مایه شرمندگی کل دستگاه دیپلماسی آمریکا است.
اما بعد از ۳۴ هزار و ۲۰۰ کشته که اغلب آنان را زنان و کودکان تشکیل میدهند، پروپاگاندای رسانهایتان بُرد خود را از دست داده و مغلطه «دفاع از خود» جایش را به اتهام «نسلکشی» داده است تاجایی که «برنی سندرز» سناتور یهودیالاصل آمریکایی میگوید: «نتانیاهو نمیتواند به بهانه یهودستیزی حواس مردم را از جنگ غیراخلاقی غزه منحرف کند.»
همزمان با کشف گورهای دستهجمعی در بیمارستانهای غزه و سرریز بوی خون و عفونت از قاب رسانهها، وجدان آدمها هم رفتهرفته بیدار میشود تا آنجا که روز گذشته، «هاله غریط» معاون مرکز رسانهای وزارت خارجه آمریکا در دبی که عنوان رسمی سخنگوی عربزبان وزارت خارجه آمریکا را هم داشت، در اقدامی اعتراضی از مقام خود استعفا داد و در پیامی که در فضای مجازی منتشر کرد، نوشت: «من پس از ۱۸ سال خدمت برجسته در وزارت خارجه، در مخالفت با سیاست غزه ایالات متحده، در آوریل ۲۰۲۴ کنارهگیری کردم.»
دو روز پیش هم دانشجویان معترض دانشگاه کلمبیا سخنرانی «مایک جانسون» رئیس مجلس نمایندگان آمریکا را مختل کردند.
در آمریکا موسم امتحانات است و جشنهای فارغالتحصیلی در برخی دانشگاهها ازجمله دانشگاه کالیفرنیای جنوبی لغو شدهاند. اینکه با اتمام امتحانات و آغاز تعطیلات بهاره تا چه حد از شدت اعتراضات دانشجویی کاسته شود، تغییری در این واقعیت نمیدهد که با گذشت بیش از ۲۰۰ روز از جنگ غزه، روایت مظلومیت مردم فلسطین از سد سیاستمداران آمریکایی و سانسور رسانههای غربی گذشته و کف خیابانها فریاد زده میشود.
مطالبات دانشجویان
از اکتبر ۲۰۲۳ که به اسم سرکوب حماس، رژیم صهیونیستی جنگ بیامان علیه مردم غزه را آغاز کرد، دانشجویان آمریکایی با برگزاری تجمع، تحصن، اعتصاب غذا و این اواخر برپایی چادر و بست نشستن در پردیس دانشگاهها، اعتراض خود را به سیاستهای جنگ طلبانه اسرائیل نشان دادهاند و خواستار آن هستند که دستکم نهادهای آموزش عالی ایالات متحده حساب خود را از دولتمردان واشینگتن که حامی چشم و گوش بسته تلآویو هستند، جدا کنند.
مطالبه اصلی قشر دانشجویی آمریکا این است که مراکز آموزش عالی که بسیاری از آنها به کمکهای بخش خصوصی وابسته هستند، هرگونه رابطه با حامیان مالی اسرائیلی را قطع کنند.
فعالان دانشجویی میگویند شرکتهایی که در داخل فلسطین اشغالی فعالیت میکنند یا با رژیم صهیونیستی مراوده تجاری دارند، در جنایت علیه مردم غزه همدست هستند و این اتهام علیه دانشگاهها و دانشکدههایی که در این شرکتها سرمایهگذاری میکنند نیز صدق میکند.
درآمد حاصل از موقوفات دانشگاه در تأمین مالی همه بخشها از آزمایشگاههای تحقیقاتی گرفته تا بورسیههای دانشجویی دخیل است. مراکز آموزش عالی اغلب در سهام شرکتهای بزرگ از آمازون گرفته تا مایکروسافت شریک هستند و بهنوبه خود، درآمد حاصل از این شراکت را در صندوقهای مالی خصوصی، صندوقهای شاخصی بورس و موارد مشابه سرمایهگذاری میکنند.
سالیان سال است که بهعنوان راهی برای مقابله با سرکوبگری رژیم صهیونیستی، گروههای دانشجویی حامی فلسطین بر بایکوت، رد کمک مالی و همچنین جنبش تحریم محصولات تولیدشده در سرزمینهای اشغالی تمرکز کردهاند. بااینحال، تاکنون هیچ دانشگاه آمریکایی به چارچوب تحریم اسرائیل تن نداده است، اگرچه در برخی موارد شاهد کاهش روابط مالی آنها با این رژیم بودهایم.
یکی از مسائل مهم این است که در اغلب موارد، دانشگاه مدیریت داراییهای خود را برونسپاری میکند و این بهنوبه خود، مانع از علنی شدن موقعیت آنها در بازار سهام و سرمایه میشود و برای همین است که شفافسازی درباره این وجوه مالی حتی اگر بهطور مستقیم در اسرائیل سرمایهگذاری نشوند، ازجمله مطالبات دانشجویان است.
به گفته دانشجویان، حتی اگر قطع همکاری دانشگاهها با اسرائیل، تأثیری بر جنگ غزه نداشته باشد، همینکه دست آنهایی که از این جنگ سود مالی میبرند، رو میشود، بسیار مهم است.
سابقه اعتراضهای دانشجویی
این نخستین بار نیست که دانشجویان دانشگاههای آمریکا در اعتراض به سیاستهای واشینگتن دست به اعتراض میزنند بااینحال به گفته ناظران، برخورد پلیس با تجمعات دانشجویان حامی فلسطین در مقایسه با دورههای قبل خشنتر است.
در تاریخ اعتراضات دانشجویی آمریکا، اولین مورد به سالهای ۱۹۵۴ تا ۱۹۶۰ بازمیگردد که نتیجه آن لغو قانون جداسازی دانشجویان سیاهپوست به هنگام استفاده از تسهیلات دانشگاه نظیر ناهارخوری بود.
مورد بعدی به اعتراضات دانشجویی سالهای ۱۹۶۸ تا ۱۹۶۹ بازمیگردد که در مخالفت با جنگ ویتنام و از دانشگاه کلمبیا آغاز شد.
درنهایت، دانشجویان معترض، مسئولان دانشگاه کلمبیا را به قطع همکاری با مؤسسه پنتاگون که مشغول انجام تحقیقی درباره جنگ ویتنام بود وادار کردند و تمام دانشجویان بازداشتی نیز مشمول عفو شدند.
در ۴ مه ۱۹۷۰ هم در جریان اعتراض ۳۰۰ تن از دانشجویان دانشگاه ایالتی اوهایو به جنگ ویتنام، گارد ملی ایالت به روی معترضان آتش گشود و ۴ تن از آنها را کشت. این واقعه منجر به بروز اعتراضات در سراسر ایالات متحده شد و ۴ میلیون دانشجو را به صحنه آورد.
مورد سوم به سال ۱۹۸۵ و اعتراض دانشجویان دانشگاه کلمبیا به همکاری این مؤسسه آموزشی با حکومت آپارتاید آفریقای جنوبی بازمیگردد که درنهایت سرمایهگذاری دانشگاه در پروژههای مرتبط با این حکومت لغو شد.
مورد بعدی به سال ۱۹۹۱ و اعتراض دانشجویان دانشگاه میشیگان، کلمبیا و جرج واشینگتن به دخالت نظامی آمریکا در جنگ خلیجفارس بازمیگردد.
موارد بعدی نیز که به سالهای ۲۰۰۳ و ۲۰۱۸ بازمیگردد، به ترتیب در اعتراض به جنگ عراق و در حمایت از جنبش «جان سیاهپوستان مهم است» رخ داد.
انتهای پیام/